1-هدف از این نمط پرداختن به نحوه علم واجب الوجود به موجودات است چرا که در نمط چهارم درباره علم واجب بحث کرد
2-برای این مقصود به اثبات علم نفس ناطقه انسانی می پردازد که موجودی مجرد است سپس با نگرش به اقسام و انواع علم وارد مقصود اصلی می گردد لذا در این بخش دو مساله مهم مطرح می شود
1-علم بشری
2-علم الهی. برای پرداختن به دو مساله فوق به این مسائل می پردازد:
1-اثبات تجرد نفس در مقام تعقل(نه احساس یا تخیل و توهم)
2-اثبات بقای نفس مجرد انسانی(مساله جاودانگی)
3-رابطه عقل با معقولات (اتحاد عاقل و معقول)
4-علم واجب به جهان و چگونگی آن
5-مساله شر و شقاوت
1-دقت کن و ببین که چگونه هستی از اعلی و اشرف موجودات شروع شد تا به اسفل سافلین رسید سپس از انزل نازلین تکامل را آغاز کرد و به برتری و شرافت گرایید تا به مرتبه نفس ناطقه و عقل مستفاد رسید(این قوس نزول و صعود از نظر ابن سیناست) در واقع هستی از عقل اول که کامل ترین موجود است شروع می شود و بعد به نفوس می رسیم و عالم طبیعت و هیولی و دوباره از هیولی شروع می شود و به مرحله جسم، جسم نباتی(نفس نباتی)، نفس حیوانی و نفس ناطقه می رسد و نفس ناطقه از همه عقول می گذرد تا مثل عقل کل (پیامبر اسلام ص) از جبرئیل هم بالاتر می رود و تنها خدا از پیامبر برتر است نه عقول و ملائکه.
1)واجب الوجود
2)عقل
3)نفس(نفس ناطقه،نفس حیوانی،نفس نباتی)
4)جمادات و عناصر
5)هیولی و ماده المواد جهان ماده
2-نفس ناطقه و عاقله در معقولات خود منطبع در بدن نیست و با فساد تن با اتکا به علل وجودی و مجرد عقلی خود باقی می ماند(نفس ناطقه عرض بدن نیست بلکه جوهر مجرد از ماده است)
